Ανθρώπινα δικαιώματα και εκμετάλλευση

Ανθρώπινα δικαιώματα και εκμετάλλευση

Αυτό που διαφοροποιεί το ανθρώπινο όν από τα υπόλοιπα έμψυχα όντα είναι η λογική και η συνείδηση. Η ικανότητα σκέψης και κρίσης έχει βοηθήσει τους ανθρώπους σε πολλά στάδια της ζωής τους καθώς συμβάλλουν στην άμεση επίλυση των καθημερινών τους προβλημάτων. Με τη βοήθεια αυτών έχουν καταφέρει να καταλάβουν τα δικαιώματά τους αλλά και να τα υπερασπίζονται όποτε το θεωρήσουν οι ίδιοι απαραίτητο. Γι αυτό το λόγο εξάλλου δημιουργήθηκε η Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΕΔΑ), μια επιτροπή που αποτελεί συμβουλευτικό όργανο της κυβέρνησης, σε μια προσπάθεια προστασίας και ακέραιης διαφύλαξης των δικαιωμάτων αυτών. Με τον όρο «ανθρώπινα δικαιώματα» ορίζουμε βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες, τα οποία ενυπάρχουν στη φύση μας, είναι έμφυτα και χωρίς αυτά δεν μπορούμε να ζήσουμε ως ανθρώπινα όντα, και τα δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι. Περιλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνονται, επίσης, κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της συμμετοχής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στην τροφή, την εργασία και την εκπαίδευση. Αξιοσημείωτη θέση στο ιστορικό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει ο Κύλινδρος του Κύρου του 539 Π.Κ.Χ., ο οποίος έχει περιγραφεί ως «η πρώτη διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων» της ιστορίας.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα βασίζονται πάνω στις αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας για μια ζωή μέσα στην οποία η έμφυτη αξιοπρέπεια και η αξία κάθε ανθρώπου τυγχάνει σεβασμού και προστασίας. Η στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών δεν είναι μόνο μια ατομική και προσωπική τραγωδία αλλά επίσης δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής, προκαλώντας τη βία και τη σύγκρουση μέσα και μεταξύ κοινωνιών και εθνών. Όπως δηλώνει η πρώτη πρόταση της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η βασική δηλαδή διεθνής έκφραση των απαράγραπτων και απαραβίαστων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης οικογένειας, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια "αποτελεί τον ακρογωνιαίον λίθο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο". Και επειδή λοιπόν ως «ανθρώπινο δικαίωμα» επιτρέπεται να θεωρείται μονάχα ένα δικαίωμα το οποίο απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωποι, ο σημερινός κόσμος, στον οποίο δεν επιτρέπεται σε όλους, υπό μόνη την ιδιότητά τους ως ανθρώπων, να κατέχουν όλα τα δικαιώματα (είτε αυτά λέγονται πολιτικά και αστικά είτε λέγονται ανθρώπινα) ανεξάρτητα από το πού γεννιούνται ή το πού βρίσκονται, οφείλει να φροντίζει όλα τα άτομα να βρίσκονται σε ίση και άμεση σχέση και να επικρατεί ο αμοιβαίος σεβασμός και η κατανόηση. Βέβαια είναι ευρέως γνωστό αλλά και αποδεκτό ότι η εκμετάλλευση των ανθρώπων και κατ’ επέκταση των δικαιωμάτων τους είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, το οποίο και πρέπει να εξαλειφθεί. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που φεύγουν από τον τόπο καταγωγής τους και μεταναστεύουν σε άλλο προς αναζήτηση εργασίας και καλύτερων συνθηκών ζωής, δε χαίρουν τον απαιτούμενο σεβασμό και την κατανόηση από τους άλλους, με αποτέλεσμα να καταρρίπτονται τα ατομικά τους δικαιώματα και να πέφτουν συχνά θύματα εκμετάλλευσης και απάτης από τους υπολοίπους.
Πρέπει επομένως να γίνει κατανοητό ότι η ελευθερία του καθενός τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου και ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να στερεί από τον άλλον αυτό που απλόχερα του δόθηκε. Ας γίνει «οδηγός» στη ζωή μας αυτή η αρχή και ίσως δούμε με διαφορετικό μάτι κάποια πράγματα που μέχρι πρότινος μας άφηναν αδιάφορους αν όχι ..ανήξερους!


Καστρινού Ανδριάνα
Ιστορικός-Αρχαιολόγος