Έθιμο Καθαρής Δευτέρας


Για τους περισσότερους, η Καθαρή Δευτέρα σημαίνει το τέλος της Αποκριάς -Απόθεσις ή Απόδοσις κατά τους Βυζαντινούς, οι οποίοι τραγουδούσαν σχετικά άσματα- και την έναρξη της Σαρακοστής, της λήξη δηλαδή της κατανάλωσης κάθε αρτύσιμου φαγητού και την αφετηρία μιας νηστείας που διαρκεί 40 μέρες , όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Μία από τις σημαντικότερες περιόδους του χρόνου, καθώς οι πνευματικοί ορισμοί της Εκκλησίας μας, συνταιριασμένοι με τα πατροπαράδοτα έθιμά μας, αποσκοπούν να ανεβάσουν τον άνθρωπο σε μονοπάτια ουράνια. Η αφετηρία της Σαρακοστής είναι για τη χώρα μας μια ιδιαίτερη μέρα και γιορτάζεται κατά κύριο λόγο με διάφορα σαρακοστιανά εδέσματα, με την παραδοσιακή λαγάνα, τις ελιές και την ταραμοσαλάτα. Λέγεται μάλιστα πως η Καθαρή Δευτέρα σαν γιορτή, έχει ρίζες στην αρχαιότητα και τα κατ’αγρούς Διονύσια, ενώ ονομάστηκε αργότερα ”καθαρά” γιατί από το πρωί οι νοικοκυρές συνήθιζαν να καθαρίζουν τα σκεύη τους από τα μαγειρέματα της Αποκριάς και να ξεπετούν τα κρεατικά αποφάγια. Μια άλλη εκδοχή για την προέλευση της ονομασίας της μας δίνει ο χριστιανικός λαός, και σημαίνει πνευματική και σωματική «κάθαρση». Το δε ”μενού” τη μέρα αυτή περιλαμβάνει αποκλειστικά τα ”κούλουμα”, λέξη που παράγεται από το λατινικό colum, και σημαίνει ”καθαρός”. Τα κούλουμα οφείλουν να είναι λιτά και νηστίσιμα, η άσπρη φασολάδα και η λαγάνα (άζυμο ψωμί) ξεχωρίζουν, ενώ συνηθίζονται και τα σαλατικά, ο ταραμάς και οι ελιές.
Παράλληλα, ο λαός μας, αιώνες τώρα κάθε τέτοια μέρα, ξεχύνεται στην ύπαιθρο, ανυπόμονος, να προϋπαντήσει την άνοιξη σε όλες τις μορφές της. Κρατώντας πεισματικά, ενάντια σε «σαρωτικούς ανέμους», και την πίστη και τις παραδόσεις του και το… χαρταετό του! Για τους Έλληνες, όπως τονίζουν οι λαογράφοι, ο χαρταετός, που πετάει ειδικά την Καθαρά Δευτέρα σημαίνει ό,τι ακριβώς και η συγκεκριμένη μέρα: Πως το βλέμμα στρέφεται στον ουρανό. Ο νους «σηκώνεται» από τα επίγεια. Και η ανθρώπινη ψυχή ανεβαίνει ψηλότερα…
Η γιορτή αυτή είναι πανελλήνια και κατ’ άλλους έχει αθηναϊκή και κατ’ άλλους βυζαντινή καταγωγή.

ΒΑΡΔΑ


Η εμφάνιση της Βάρδας ως αξιόλογου οικισμού ανάγεται στις αρχές του αιώνα . Ουσιαστικός παράγων στην ανάπτυξη του υπήρξε η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής κατά το έτος 1888 και παράλληλα με την εξέχουσα γεωγραφική της θέση στην περιοχή και το ρόλο που παίζει ως συγκοινωνιακός κόμβος εξυπηρέτησης των γύρω οικισμών , ακολουθεί μια αλματώδη ανάπτυξη μέχρι και σήμερα .Ο πληθυσμός της Βάρδας κατά την απογραφή του 1951 ήταν 2044 κάτοικοι και σήμερα ξεπερνά τους 4000 κατοίκους . Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι οι αγροτικές καλλιέργειες , η κτηνοτροφία και παράλληλα με αυτές αναπτύχθηκε και το εμπόριο . Το όνομα της το οφείλει στην φράση «Βάρδα να περάσω » , που έλεγαν οι ταξιδιώτες λόγω της επικινδυνότητας της περιοχής .
Οι διατελέσαντες ως κοινοτικοί άρχοντες στην πόλη της Βάρδας από το 1950 έως και σήμερα είναι οι εξής :
1. Οικονομόπουλος Αριστοτέλης από 9-8-1950 έως 31-12-1956 .
2. Ψαρόπουλος Φώτιος από 1-1-1957 έως και 31-3-1959 και από 1-1-1962 έως 31-7-1967 .
3. Δρακόπουλος Δημοσθένης από 1-6-1959 έως 15-9-1960.
4. Μπακογιάννης Ανδρέας από 16-9-1960 έως 31-12-1961.
5. Διαμαντόπουλος Γεώργιος από 25-6-1962 έως 30-12-1962.
6. Δημόπουλος Αντώνιος από 1-8-1967 έως 5-9-1974.
7. Ασμανίδου Αλίκη από 6-9-1974 έως 31-5-1975.
8. Κουτρούλης Κωνσταντίνος από 1-6-1975 έως 31-12-1982.
9. Δημητρόπουλος Παναγιώτης από 1-1-1983 έως 31-12-1990.
10. Βέρρας Κωνσταντίνος από 1-1-1991 έως 1-5-2001.
11. Θανασούλας Σωτήριος από 2-5-2001 έως και σήμερα.
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 ξεκινά η κατασκευή της εκκλησίας του χωριού . Ο ναός της Αγίας Τριάδος αποπερατώνεται στις αρχές της δεκαετίας του 1960 . Με πρωτοβουλία του αειμνήστου πατρός Κων/νου Κωστόπουλου δημιουργήθηκε το πρώτο ερασιτεχνικό θέατρο που σκοπό είχε την εξοικονόμηση χρημάτων για την αποπεράτωση του ναού . Ο θίασος αυτός που κράτησε δύο χρόνια και άφησε εποχή , συναγωνιζόμενος επάξια τους επαγγελματικούς περιοδεύοντας θιάσους , τον αποτελούσαν οι ηθοποιοί Νίκος Σταυρόπουλος, Κώστας Παντελής, Γιώτα Σταυροπούλου, Νίκος Κότσαλης, Δημοσθένης Δρακόπουλος, Ανδρέας Μπακογιάννης, Άγγελος Αγγελόπουλος και Θανάσης Κωστόπουλος.
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1957 διαλύεται μετά από μακρόχρονη λειτουργία ο κοινοτικός σύνδεσμος Βουπρασίων ο οποίος είχε συσταθεί για να συμβάλλει στην εκτέλεση κοινωφελών έργων στην περιοχή της Βουπρασίας. Την ίδια χρονιά σοβαρό κίνδυνο αφανισμού διατρέχει η κτηνοτροφία της Βάρδας από έλλειψη ζωοτροφών αυτοφυούς βλάστησης και λόγω του ότι οι βιομηχανικές ζωοτροφές είναι ακριβότερες από την τιμή του γάλακτος. Διαμαρτυρόμενοι δε για την εγκατάλειψη των κτηνοτρόφων από το κράτος αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τα ποίμνια τους στην πλατεία του χωριού. Μια επιτροπή από κτηνοτρόφους η οποία αποτελείται από τους Αλέξιο Αργυρόπουλο, Νικόλαο Καλύβα Ανδρέα Βραχνή , Νικόλαο Δημόπουλο και Λάμπρο Τουρή αποφασίζουν να επισκεφθούν τον υπουργό στην Αθήνα για να βρουν μαζί λύση για το πρόβλημα τους.
Τον Μάρτιο του 1968 εγκαινιάζεται το ορφανοτροφείο – οικοτροφείο Βάρδας ο «Άγιος Νικόλαος» το οποίο θα στεγάσει τα ορφανά παιδιά της Μητροπόλεως Ηλεία και Ωλένης , τα οποία μέχρι την εποχή αυτή εύρισκαν στέγη και τροφή στην μονή του Αγίου Νικολάου Σπάτα, αλλά και σε άλλα ιδρύματα της Μητροπόλεως. Ακόμα φιλοξενεί παιδιά απόρων οικογενειών και παιδιών οικογενειών απομακρυσμένων περιοχών την Ηλείας με σκοπό να τελειώσουν το σχολείο τους στην Βάρδα. Τα εγκαίνια έγιναν με κάθε μεγαλοπρέπεια από τον δικτάτορα Στυλιανό Πατακό και τον μακαριστό μητροπολίτη Ηλείας και Ωλένης Αθανάσιο παρουσία πλήθους κόσμου από τη Βάρδα αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Η λειτουργία του ιδρύματος άρχισε το 1973 και μετά από οχτώ χρόνια λειτουργίας σαν ορφανοτροφείο το 1981 αρχίζει να φιλοξενεί γέροντας και στη συνέχεια λειτουργεί μέχρι και σήμερα ως Άσυλο Ανιάτων . Τον Οκτώβριο του 2000 επισκέφθηκε, περνώντας από την Βάρδα, το ίδρυμα και ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος.
Το 1974 είναι η χρονιά που πεθαίνει ο μεγάλος ευεργέτης της Βάρδας Γρηγόριος Καλάκος σε ηλικία 86 ετών. Γεννήθηκε στη Βάρδα το 1888, την εποχή που άρχισε να οικοδομείται η πόλη , μεγάλωσε και δημιούργησε σε αυτή, πρόσφερε απλόχερα στους συνανθρώπους του την αγάπη του και την βοήθειά του. Στον μεγάλο μας ευεργέτη χρωστάμε τον χώρο που χτίστηκε το κέντρο υγείας , η κεντρική πλατεία που φιλοξενεί και την προτομή του αλλά και το δημοτικό γυμναστήριο που έχει το όνομά του «Γρηγόριος Καλάκος». Στην προτομή του υπάρχει η επιγραφή «Τιμή σε εκείνον τον τόσο σεμνό και δίκαιο στη ζωή του , τιμή σε εκείνον που ο κόπος του έγινε δόρυ για να χτυπηθεί ο ανθρώπινος πόνος. Σ΄ ευχαριστούμε, μέγα ευεργέτη του τόπου μας».
Οι εκλογές του 1981 έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα για την Βάρδα. Ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος εκλέγεται βουλευτής για πρώτη φορά στο νομό Ηλείας και στην συνέχεια μέχρι και σήμερα εκλέγεται συνεχώς και εκπροσωπεί επαξίως τον λαό της Βάρδας , αλλά και του νομού που τον εξέλεξε. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βάρδα, όπου μετά το πέρας των γυμνασιακών του σπουδών , εισήχθη στην φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου και απεφοίτησε από το μαθηματικό τμήμα . Στη συνέχεια απέκτησε το πτυχίο του οικονομικού τμήματος της νομικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών. Επί σειρά ετών εργάσθηκε ως στέλεχος στην τράπεζα Εργασίας και ασχολήθηκε ενεργά με το συνδικαλιστικό κίνημα των τραπεζών. Το 1974 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε Κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και μετείχε στις διαρκείς Επιτροπές Παραγωγής – Εμπορίου και Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής. Διετέλεσε μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης , όπου μετείχε στις Επιτροπές Οικονομικών Υποθέσεων, Ανάπτυξης, Μετανάστευσης , Προσφύγων, Δημοσιογραφίας και Επιστημών – Τεχνολογίας. Το 1970 εξελέγη στο προεδρείο της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ. Διετέλεσε Υφυπουργός Οικονομικών από 25 Απριλίου 1986 έως 31 Οκτωβρίου και από 22 Ιανουαρίου 1993 έως και 22 Ιανουαρίου 1996 . Διετέλεσε Υφυπουργός Ανάπτυξης από 24 Οκτωβρίου 2001 έως και 7 Μαρτίου 2004.
Το 1984 γίνονται τα εγκαίνια του Κέντρου Υγείας Βάρδας, όπου παρευρίσκονται όλοι οι βουλευτές του Νομού ο Μητροπολίτης Ηλείας Γερμανός και πλήθος κόσμου. Ένα έργο πνοής για την Βάρδα και την ευρύτερη περιοχή που εξυπηρετεί , αφού από το 1989 που αρχίζει να λειτουργεί μέχρι και σήμερα , το έχουν επισκεφθεί 682.295 ασθενείς.
Η δημιουργία των διευρυμένων δήμων με την εφαρμογή του σχεδίου νόμου «Καποδίστρια» η Βάρδα γίνεται πρωτεύουσα του δήμου ο οποίος είναι ο τέταρτος σε πληθυσμό δήμος του νομού Ηλείας .
Πρώτος δήμαρχος του δήμου Βουπρασίας ορκίζεται και αναλαμβάνει καθήκοντα την 1 Ιανουαρίου του 2000 ο Κωνσταντίνος Βέρρας, ο οποίος ήταν από την 1 Ιανουαρίου 1991 πρόεδρος της κοινότητας Βάρδας.


Η αρχική σφραγίδα του δήμου ήταν κυκλική, χωρίς έμβλημα. Κατόπιν αιτήσεως του δημοτικού συμβουλίου και γνωμοδοτήσεως του αρχαιολόγου Π.Ευστρατίδη επελέγει το εικονιζόμενο έμβλημα που καθορίσθηκε με το Β.Δ της 7 Αυγούστου 1873 "ίνα η σφραγίς του δήμου Βουπρασίων φέρει έμβλημα εν τω μέσω μεν βούν μαστοφόρον γύρωθεν δε τις λέξεις δήμος Βουπρασίων"



Ο ξαφνικός θάνατος του δημάρχου Βουπρασίας συγκλόνισε τόσο την Βάρδα όσο και τον υπόλοιπο κόσμο της Βουπρασίας. Στην αγκαλιά των συμπολιτών του και την ώρα του καθήκοντος άφησε την τελευταία του πνοή, προδομένος από την καρδιά του, ο δήμαρχος της Βουπρασίας Κωνσταντίνος Βέρρας, στην κεντρική πλατεία της Βάρδας το βράδυ της πρωτομαγιάς του 2001 την ώρα που ο δήμος και οι φορείς γιόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης. Λίγο νωρίτερα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων θα εκφωνούσε χαιρετισμό ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Βάρδας . Ο Κωνσταντίνος Βέρρας πριν καλά καλά προλάβει να ανέβει στο βήμα , έχασε τις αισθήσεις του και παρά την βοήθεια των συμπολιτών του που έτρεξαν δίπλα του δεν μπόρεσε να συνέλθει ποτέ. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την επόμενη μέρα την κηδεία του δημάρχου, ο οποίος κατά την διάρκεια της θητείας του εκτός των άλλων έδωσε και μεγάλη βαρύτητα στα πολιτιστικά, εφαρμόζοντας για πρώτη φορά στην Βάρδα σε συνεργασία και με τους πολιτιστικούς συλλόγους το «Βαρδέικο Καρναβάλι» και τις πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις θέλοντας να τις καθιερώσει ως έναν επαναλαμβανόμενο θεσμό στα δρώμενα του τόπου.
Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αποφασίστηκε η πλατεία στην οποία άφησε την τελευταία πνοή του ο πρώτος πολίτης της πόλης να μετονομασθεί σε πλατεία Κωνσταντίνου Βέρρα. Ένα χρόνο αργότερα η απόφαση γίνεται πράξη τοποθετώντας στην πλατεία και την προτομή του . Μετά τον θάνατο του, δήμαρχος ορκίζεται ο πρόεδρος
του Δημοτικού Συμβουλίου Σωτήρης Θανασούλας, ο οποίος συνεχίζει αδιάλειπτα μέχρι και σήμερα το έργο του .

ΘΑΝΑΤΟΣ: ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ, ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ


Κάπως έτσι αρχίσαν όλα΄
οι φωνές που σωπάσαν,
τα γέλια που έσβησαν,
οι φίλοι που χάθηκαν.



Για όλα τα όντα που αξιώθηκαν να γνωρίσουν τη ζωή, ο θάνατος είναι ένα γεγονός αναγκαίο, θάνατος είναι η σκιά της ζωής, αρχίζουμε να πεθαίνουμε από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Δεν υπάρχει τέλος ούτε και αρχή στη ζωή. Υπάρχουν μόνο στιγμές και αυτές χρειάζεται να ζούμε, έτσι κι αλλιώς τίποτα δεν ορίζουμε. Είναι κοινά παραδεκτό ότι υπάρχουν κύκλοι στην ανάπτυξη του ανθρώπου, που οδηγούν από τη γέννηση στο θάνατο, περνώντας από την παιδική ηλικία, τη νεότητα, την ωριμότητα και τα γηρατειά. Όμως είναι ένας ανοιχτός κύκλος που αφήνει κρυφούς δύο αγνώστους: αυτόν της γέννησης και αυτόν του θανάτου, δηλαδή από πού ερχόμαστε και προς τα πού πηγαίνουμε. ΄΄Από το νεογέννητο μέχρι το πεντάχρονο η απόσταση είναι τρομακτική’’, έγραψε ο Τολστόι. Σ’αυτό το κρίσιμο διάστημα της παιδικής ηλικίας το ανθρώπινο όν έρχεται σε επαφή με μια ανώτερη σφαίρα κατανόησης που το απελευθερώνει από τα δεσμά της φυσικής αρχέγονης ύπαρξης. Είναι η επίγνωση του θανάτου, η πρώτη γνωριμία με την τεράστια μοναξιά στο αποκαλυπτόμενο σύμπαν.
Με το θάνατο δε χάνουμε τίποτα, ούτε και χρόνο. Αν δεν υπήρχε γέννηση, τότε δε θα υπήρχε ούτε εκείνος (ο θάνατος δηλαδή). Αλλά και το αντίστροφο δεν είναι λάθος: αν δεν υπήρχε θάνατος δε θα ήταν δυνατή η γέννηση. Και τα δύο είναι οι αναγκαίες, κοινές και σχετικές συνέπειες στην ανέκαθεν σταθεροποιημένη ποιότητα των πραγμάτων, τα οποία σαν ατελή μέσα στο χρόνο δε μπορούν να είναι μόνο άμεσα και στην ίδια στιγμή με όλα τα άλλα. Αν δεν υπάρχει μια πρώτη γέννηση και τελικός θάνατος, τότε γιατί εμείς δε θυμόμαστε ή δεν ανακαλύπτουμε τίποτα από τις προηγούμενες ζωές μας, θα απορούσαμε. Η απάντηση είναι ότι η προηγούμενή μας ζωή δε συνεχίζεται από την επόμενη με κανέναν τρόπο, παρά μόνο επαναλαμβάνεται σε σχέση με τα πράγματα που υπάρχουν σε μικρότερες στιγμές από τη συμπατική στιγμή. Με το θάνατο παύουμε να υπάρχουμε και στην επόμενη γέννηση αρχίζουμε να είμαστε επακριβώς οι ίδιοι που ήμασταν σε κάθε προηγούμενη με τους ίδιους τρόπους και ανάμεσα στα ίδια πράγματα.
Ενώ όμως ο θάνατος είναι για όλα ανεξάρτητα τα ζωντανά όντα ένα αναπόδραστο γεγονός, ο άνθρωπος δε θέλει, δε μπορεί να τον παραδεχτεί (και αυτό γιατί το Σήμερα παραμένει δεμένο με το Χτές, και το σύνολο του παρελθόντος είναι πάντα εν ζωή και εν λειτουργία μέσα στο παρόν), και επιχειρεί να συμφιλιωθεί μαζί του με τις ερμηνείες που του δίνει. Απόδειξη ότι σε όλες τις θρησκείες που γνώρισε ως τώρα ο κόσμος, ο θάνατος, αποτελεί ένα από τα κύρια, αν όχι το κύριο, θέμα (αν λάβουμε υπ’όψιν ότι θρησκεία χωρίς θεούς υπήρξε, παράδειγμα ο πρωτογενής βουδισμός, όχι όμως και θρησκεία που δεν ΄΄σημασιολόγησε’’ το θάνατο. ‘‘Ο θάνατος δεν είναι μια πράξη που την αντιμετωπίζει κανείς στο τέλος της βιολογικής του ζωής, αλλά ένα υπαρξιακό γεγονός μεγάλων διαστάσεων, που το βλέπει κανείς μέσα του, αλλά και σε ολόκληρη την κτίση. Ο θάνατος, όπως το έχουν σημειώσει ,εκτός από τους θεολόγους, και οι ψυχαναλυτές, ψυχοθεραπευτές και ψυχολόγοι, αλλά και η σύγχρονη επιστήμη της θανατολογίας, συνδέεται με την βαθειά κρίση την οποία περνά ο άνθρωπος. Γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος στη ζωή του περνά από διαδοχικές κρίσεις θανάτου.’’ υποστηρίζει ο Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου.
Γιατί όταν χάνουμε κάποιον αγαπημένο μας συγγενή ή φίλο πονάμε τόσο πολύ? Γιατί αφού είμαστε προετοιμασμένοι για την εξέλιξη του δικού μας ανθρώπου μόλις φύγει από τη ζωή μας φαίνεται ψέμμα, περνάνε οι μέρες, οι μήνες και ο πόνος παραμένει ο ίδιος? Πότε μαλακώνει αυτός ο πόνος? ~> Ο πόνος μαλακώνει όταν σταματήσεις να τον πολεμάς, όταν δεχτείς ότι είναι μια διαδικασία κάθαρσης και συνειδητοποίησης της ζωής. Ο θάνατος δεν είναι κατάσταση μόνιμη ούτε το τέλος. Είναι αλλαγή συνειδητότητας, είναι αλλαγή επιπέδων. Αυτό που μας φοβίζει δεν είναι ο θάνατος αυτός καθ’αυτός αλλά ό,τι δε ζήσαμε, ό,τι δεν προλάβαμε, ό,τι δε τολμήσαμε,ό,τι δε χαρήκαμε και ούτω καθ’εξής. Στην τελική, είναι ο δικός μας θάνατος που υποβόσκει στο υποσυνείδητο, που προκαλεί την υποσυνείδητη ανασφάλεια, όσο και αν θέλουμε να λέμε ‘‘δεν είναι το δικό μου θάνατο που φοβάμαι, αλλά το θάνατο αγαπημένων προσώπων’’. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να μην τον αποφεύγουμε, αλλά να διαβάσουμε, να μάθουμε, να ψάξουμε, και στη συνέχεια να ζήσουμε, να τολμήσουμε, να γίνουμε ο εαυτός μας και,φυσικά, να τιμήσουμε τη ζωή μας. . .







ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΑΦΗΣ,ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:
Υποστηρίζεται ότι ένα θηλυκό πλάσμα επισκέπτεται σε μια οικογένεια τα άτομα πριν το θάνατο ενός μέλους. Κατά καιρούς από διαφορετικούς μελετητές στο πλάσμα αυτό έχουν δοθεί ποικίλες ονομασίες, μεταξύ άλλων, άγγελος θανάτου-κυρία του θανάτου-λευκή κυρία της θλίψης-νύνφη του αέρα…(Αυτό υποστηριζόταν κυρίως τον πρόωρο όγδοο αιώνα.)
Στο θέμα μας λοιπόν, όταν πέθαινε κάποιος όλο το χωριό συμμετείχε στο πένθος. Οι άντρες φορώντας μια μαύρη κορδέλα στο μανίκι και οι γυναίκες μαύρα ρούχα, πήγαιναν στο πονεμένο σπίτι. Στη μέση ενός δωματίου ήταν το φέρετρο με το νεκρό και γύρω του οι στενοί συγγενείς. Ο νεκρός ήταν σκεπασμένος με λουλούδια. Πολλές φορές μέσα στο φέρετρο έβαζαν και αγαπημένα πράγματα, του νεκρού, όπως το ρολόι ή το κομπολόι του. Οι συζητήσεις στο πένθιμο σπίτι γίνονταν σε χαμηλό τόνο, δυνατά ακούγονταν μόνο τα μοιρολόγια.




ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ:

Η τελετή της κηδείας αποτελεί τρόπο έκφρασης της αγάπης των ζωντανών προς τον εκλιπόντα. Οι χριστιανοί πιστεύοντας ότι το σώμα είναι προορισμένο να αναστηθεί θάβουν τον νεκρό με «όλες» τις τιμές. Για αυτό το λόγο πριν από την ταφή τον λούουν, τον στολίζουν, τον ντύνουν με λευκή στολή και τον τοποθετούν ακάλυπτο σε φέρετρο. Σύμφωνα με το νόμο ο νεκρός θα πρέπει να παραμείνει άταφος σε σπίτι συγγενικού προσώπου ή σε περιπτώσεις που έχει προηγηθεί σοβαρή ασθένεια σε ειδικό θάλαμο τουλάχιστον 24 ώρες από τη διάγνωση του θανάτου. Ο θρήνος διαρκεί μια ημέρα
Πριν από την εκφορά αναγιγνώσκεται στην οικία του νεκρού ευχή «προς εκκόμισιν» από το ευχολόγιο του Σεραπίωνος. Κατά την εκφορά του και μέχρι την είσοδό του στον ναό ψάλλεται καθ΄ οδόν, ως εξόδιος, τρισάγιος ύμνος ίσως προς ομολογία της πίστεως του θανόντος ή προς ένδειξη ότι αυτός βρίσκεται ήδη κοντά στους αγγέλους. Παράλληλα ψάλλεται ο τρισάγιος ύμνος εις την ζωοποιό Τριάδα. Το λείψανο μεταφέρεται από συγγενείς ή φίλους στα χέρια σε μια προσπάθεια έκφρασης της εκτίμησης προς τον νεκρό ή σε νεκροπομπή.
Στο ναό ο νεκρός τοποθετείται με το πρόσωπο προς τα ανατολικά μια και από εκεί έρχεται ο Σωτήρ και εκεί είναι ο Παράδεισος της Εδέμ. Στη συνέχεια ψάλλεται πληρέστερα νεκρώσιμος ακολουθία και δίδεται ο τελευταίος ασπασμός.
Μετά την απόλυση ο νεκρός οδηγείται στον τάφο. Πριν από τον ενταφιασμό ψάλλεται και πάλι σύντομη νεκρώσιμη ακολουθία του τρισάγιου και ενταφιάζεται ο νεκρός με το πρόσωπο προς τα ανατολικά με την προσδοκία ότι από εκεί θα φανεί ο Χριστός για να κρίνει τους νεκρούς και τους ζωντανούς. Το σώμα περιχύνεται με έλαιο και με χώμα σταυροειδώς από τον ιερέα. Στη συνέχεια τον σκεπάζουν με το χώμα, όλοι εύχονται το χώμα που θα τον σκεπάσει να είναι ελαφρύ, και τελετή λαμβάνει τέλος.


ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΝΕΚΡΟΥ ΚΑΙ ΦΕΡΕΤΡΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥΣ:
Ο άνθρωπος πεθαίνει, κατά γενική ομολογία με τον εξής τρόπο: ανασαίνει βαριά τρείς φορές, την τρίτη φορά δακρύζει, χαμογελάει, γέρνει δεξιά και μετά πεθαίνει. Αφού του κλείσει κάποιο συγγενικό του πρόσωπο τα μάτια και το στόμα, πολλές φορές χρησιμοποιώντας κόλλα, (γιατί εάν παγώσει ο νεκρός δεν κλείνουν εύκολα), σκίζουν τα ρούχα που φορούσε με ένα ξυράφι. Αυτά τα ρούχα δεν τα έπλεναν, ούτε τα πετούσαν αλλά τα έθαβαν κάπου στο δάσος. Στη συνέχεια ακολουθεί η προετοιμασία του νεκρού για τη επερχόμενη κηδεία του: Αρχικά τον πλένουν τρία ή πέντε άτομα, κατά βάση άντρες, με κρασί ή ξύδι, ο ένας το κρατάει και οι άλλοι δύο τον πλένουν, του βάζουν το σάβανο, ένα λευκό πανί καινούριο ενός μέτρου σα ράσο το οποίο το σκίζουν με το ξυραφάκι και το φοράνε στο κεφάλι του. Τον ντύνουν με καινούρια, κατά το έθιμο, ρούχα και εν συνεχεία ετοιμάζουν το φέρετρό του. Αφού τον ντύσουν, βάζουν σε ένα πιάτο λίγο νερό και ξύδι, του παίρνουν το δεξί χέρι και του βουτάνε τα τρία δάχτυλά του και του κάνουν το σταυρό(με το ίδιο του το χέρι). Την ώρα που βγάζουν το νεκρό από το σπίτι, το άτομο που τον κρατά από τα δεξιά σπάει το πιάτο αυτό, για το καλό του σπιτιού αλλά και για την ευεξία των υπολοίπων. Εάν δεν το σπάσουν και μείνει στο σπίτι, υποστηρίζεται ότι προξενεί κακό. Έπειτα του σταυρώνουν τα χέρια και του τα δένουν με ένα άσπρο μαντήλι. Τα άτομα που τον έπλυναν, στο τέλος, βρέχουν τα χέρια τους με νερό, τον ρεντάνε τρείς φορές και τον συγχωράνε λιβανίζοντάς τον. Μετά παίρνουν ένα βαμβάκι, στύβουν πάνω του αρκετό λεμόνι, του περνούν το πρόσωπο για να μην κιτρινίσει και με τη δύση του ηλίου τον σκεπάζουν με ένα λευκό μαντήλι. Έτσι ο αποθανών είναι έτοιμος για να τοποθετηθεί στο φέρετρό του. Από κάτω από το φέρετρο βάζουν πρασινάδα, γιατί (σύμφωνα με τις τοπικές μαρτυρίες) παρέχει στο νεκρό «ευχάριστο» και «άνετο» περιβάλλον, και βάζουν γύρω του δαντέλα ή σεντόνι. Απαραίτητος είναι ο λιβανισμός του νεκρού, για την εύκολη απελευθέρωση της ψυχής του. Μετά έρχεται ο ιερέας και αφού διαβάσει μια προσευχή, λιβανίζει και ο ίδιος το νεκρό. Τέλος, το παιδί του νεκρού του ανάβει τη λαμπάδα του, και η οικογένεια του αλλά και οι λοιποί συγγενείς τον ξενυχτάνε με μοιρολόια και θρήνους.


ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΥΩ:
Για σαράντα μέρες πρέπει το σπίτι του αποθανόντος να παραμείνει ανοιχτό και να λιβανίζεται τακτικά, για να ηρεμεί η ψυχή του. Επίσης το καντήλι πρέπει να είναι αναμμένο συνεχώς τόσο στο σπίτι όσο και στο κοιμητήριο. Πιστεύεται ότι για σαράντα μέρες η ψυχή κυκλοφορεί μέσα στο σπίτι και παρουσιάζεται σε ορισμένα πρόσωπα που πονάει και είναι σα να θέλει να πει κάτι, αλλά δεν έχει το δικαίωμα. Αυτοί που τον πονούν, αγωνιούν και προσεύχονται συνέχεια. Λέγεται ότι πριν ξεψυχήσει ο άνθρωπος ο Άγγελος ή ο Θεός λέει: «συ πάρε το χώμα σου και εγώ το φύσημά μου ». Όσο να σαραντίσει, παίρνουν τον αποθανόντα οι Άγγελοι και τον γυρίζουν όπου είχε πάει και κάνει ό,τι όσο ζούσε. Μια εβδομάδα πριν τα σαράντα, η οικογένεια του εκλιπόντος νηστεύει και κοινωνάει για την ηρεμία της ψυχής του. Στα σαράντα, οπότε και γίνεται το μνημόσυνο, προσφέροντας κόλλυβα, καφέ και φαγητό, τον έχουν φέρει οι Άγγελοι παρών στη τελετή και την επόμενη τον παραδίδουν εκεί που πρέπει…
Εδώ θεωρητικά τελειώνουν όλα.. Πολλοί βέβαια πιστεύουν ότι η ψυχή του αποθανόντος εξακολουθεί να περιφέρεται και να επισκέπτεται τους δικούς της ανθρώπους που αγαπούσε, μέχρι και τη λήξη της δικής τους ζωής. Στην πραγματικότητα όμως κανείς δε ξέρει τι ισχύει. .

Άλλες προλήψεις τις οποίες τηρούν όσοι έχουν χάσει κάποιο οικογενειακό τους πρόσωπο είναι μεταξύ άλλων και οι εξής:
1) Αν ο νεκρός έχει τα μάτια ή το στόμα ανοιχτό, πιστεύεται ότι σύντομα θα πάρει μαζί και άλλον.
2) Δεν καθαρίζουν το σπίτι κατά την ημέρα του θανάτου οικείου προσώπου, για να μην «καθαρίσει» και άλλον ο χάρος.
3) Γυναίκα που παρακολούθησε κηδεία δεν επιτρέπεται να πλησιάσει βρέφος γιατί αυτό θα ασθενήσει.
4) Αυτοί που παρακολουθούν κηδείες δεν πηγαίνουν κατόπιν στα σπίτια τους, αλλά αλλού για να μεταδώσουν εκεί το κακό.
5) Αν κατά την ημέρα της κηδείας βραχεί ο νεκρός πιστεύεται ότι θα βρέχει για σαράντα μέρες, όσο πιστεύεται ότι η ψυχή του νεκρού θα περιπλανιέται στη γη.
6) Αν βρέχει κατά την ημέρα της κηδείας, αυτό φανερώνει ότι ο αποθανών ήταν καλός άνθρωπος.
7) Το κράξιμο κόρακα κατά την ώρα της ταφής προμηνύει θάνατο.
8) Αν κάποιος πεθάνει τη μέρα των Χριστουγέννων πηγαίνει στον Παράδεισο, μια και οι πύλες του είναι ανοιχτές αυτή τη μέρα.
9) Οι αποθνήσκοντες Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή θεωρούνται δίκαιοι και ενάρετοι και θα πάνε στον Παράδεισο. Οι αποθνήσκοντες Τρίτη αμαρτωλοί.
10) Η χήρα φοράει πάντα τσεμπέρι, γιατί συμβολίζει τον άντρα της, και δε βγάζει ποτέ τα μαύρα.
11) Όταν ο αποθανών είναι παπάς, τον θάβουν με τα πάσα και τον βάζουν να κάθεται στο φέρετρο, γιατί έτσι η παπαδιά θα μπορεί, εφόσον και η ίδια είναι μικρή σε ηλικία και το επιθυμεί, να ξαναπαντρευτεί. Εάν όμως η παπαδιά είναι μεγάλη και δε θέλει να ξαναπαντρευτεί, τον βάζουν κανονικά (ξαπλωτά δηλαδή) στο φέρετρο.




ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

Ο χαμός ενός αγαπημένου προσώπου είναι, κατά κοινή ομολογία, ένα θλιβερό γεγονός που προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα στα πενθούντα πρόσωπα, με επικρατέστερα το πόνο και την άρνηση. Όπως θα έχουμε όλοι παρατηρήσει από προσωπικά μας βιώματα, οι περισσότεροι δε μπορούν να δεχτούν το θάνατο και την έλλειψη ύπαρξης ενός αγαπημένου τους προσώπου, με αποτέλεσμα τα έντονα συναισθήματα που νιώθουν βιώνοντάς τον να μην τους επιτρέπουν να ξεχωρίσουν την αλήθεια από το ψέμα, τη πραγματικότητα από τη φαντασία. Και γι’ αυτό πάντα θα χρειάζεται μια αυγή για να ξεχωρίσει το όνειρο από τη πραγματικότητα και μια γεύση ανυπαρξίας για να καθορίσει τη ματαιότητα της ύπαρξης.
Ως μέρος αντίδρασής τους στην απώλεια, μερικά άτομα που πενθούν, εμφανίζουν συμπτώματα χαρακτηριστικά ενός Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου (π.χ. αισθήματα θλίψης και συνδεόμενα συμπτώματα, όπως αϋπνία, ανορεξία και απώλεια βάρους). Το άτομο που πενθεί, κατά κανόνα θεωρεί την καταθλιπτική διάθεση «φυσιολογική», αν και μπορεί να ζητά βοήθεια για την ανακούφιση από τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν, όπως η αϋπνία και η ανορεξία. Η διάρκεια και η έκφραση του «φυσιολογικού» πένθους ποικίλλουν σημαντικά ανάμεσα σε διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες. Γενικά, δε τίθεται η διάγνωση της Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής, εκτός αν τα συμπτώματα είναι παρόντα δυο μήνες μετά την απώλεια. Ωστόσο, η παρουσία ορισμένων συμπτωμάτων που δεν είναι χαρακτηριστικά μιας «φυσιολογικής» αντίδρασης πένθους από ένα Μείζον Καταθλιπτικό Επεισόδιο . Στα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνονται: 1) ενοχή πέρα από ενέργειες που έγιναν ή δεν έγιναν από τον επιζώντα τη χρονική στιγμή του θανάτου, 2) σκέψεις θανάτου πέρα από το ότι ο επιζών αισθάνεται ότι θα ήταν καλύτερο να πεθάνει ή θα έπρεπε να έχει πεθάνει μαζί με τον αποθανόντα, 3) νοσηρή ενασχόληση με αισθήματα αναξιότητας, 4) έκδηλη ψυχοκινητική επιβράδυνση, 5) παρατεταμένη και έκδηλη λειτουργική έκπτωση, και 6) ψευδαισθητικές εμπειρίες πέρα από το ότι σκέφτεται πως ακούει τη φωνή ή στιγμιαία βλέπει την εικόνα του αποθανόντος.
Σύμφωνα μάλιστα με ιατρικές και ψυχολογικές μελέτες, υπάρχει μια σειρά από έντονα συναισθήματα που εντάσσονται στα στάδια του πένθους. Το αρχικό λοιπόν συναίσθημα πένθους, που βιώνει κάποιος μετά το χαμό ενός δικού του ατόμου, δεν είναι η δυσπιστία, όπως θεωρείτο από πολλούς μέχρι σήμερα, αλλά η άρνηση του θανάτου. Η πολύ έντονη επιθυμία του προσώπου που ΄΄έφυγε΄΄ δυσκολεύει τους συγγενείς του να δεχτούν το χαμό του, με επακόλουθο οι ίδιοι να ζουν σε μια πλάνη.
Έτσι μετά από κάποιο χρονικό διάστημα επέρχεται η δυσπιστία. Η δυσπιστία αυτή είναι αποτέλεσμα της βαθειάς αγάπης του πενθούντος ατόμου προς τον αποθανόντα, το οποίο δυσκολεύεται να προσαρμοστεί και να πιστέψει στο θάνατο του δικού του ανθρώπου.
Το αμέσως επόμενο συναίσθημα είναι η κατάθλιψη. Το άτομο λοιπόν που πενθεί, μη μπορώντας να δεχτεί την κατάσταση στην οποία αναπάντεχα περιήλθε βρίσκεται σε μια διαρκή σύγχυση. Ψάχνοντας, μάταια βεβαία, μια μέση λύση στο δύσκολο αυτό πρόβλημά του και μια απάντηση στις ,α μη τι άλλο, αναμενόμενες ερωτήσεις του, με επικρατέστερη φυσικά το «ΓΙΑΤΙ», καταφεύγει στη κατάθλιψη και την απομόνωση από τους άλλους.
Εφόσον λοιπόν το άτομο ξεπεράσει αυτό το στάδιο της κατάθλιψης, περνά στο επόμενο και τελευταίο συναίσθημα που είναι η αποδοχή. Εδώ το πενθών άτομο κατανοεί κάπως την κατάσταση και αποδέχεται πλέον, όσο το ίδιο μπορεί, το χαμό του δικού του ανθρώπου, βρίσκοντας μια ΄΄προσωρινή΄ απάντηση στα αμέτρητα ερωτήματά του που το βασάνιζαν η οποία μπορεί να μη το καλύπτει εξ’ ολοκλήρου, το παρηγορεί οστώσο εν μέρει. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το πόνο και το θυμό που νιώθει στη ψυχή του για το χαμό αυτό, απλά ίσως τον απαλύνει λίγο. Από εδώ και στο εξής βέβαια το άτομο αυτό έτσι θα πρέπει να μάθει να μάθει να ζεί, «κουβαλώντας» αυτά τα συναισθήματα και αυτά τα ερωτήματα που διαρκώς θα το απασχολούν.
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ κανείς δε βρήκε, και ούτε πρόκειται ποτέ να βρεί, τις αληθινές απαντήσεις οι οποίες θα εξαλείψουν τελείως όχι μόνο το πόνο αλλά και όλα τα προαναφερθέντα συναισθήματα πένθους που προκαλεί ο θάνατος. Γιατί?? Γιατί απλά δεν υπάρχουν,, έτσι είναι!! Δυστυχώς ή ευτυχώς, δε το ξέρουμε,, και το μόνο σίγουρο είναι ότι δε θα το μάθουμε ποτέ…

Το ταξίδι σου τέλειωσε
κι εσύ ακόμη δε βρήκες
κάποιο αστέρι να φωτίσει για σένα,
κάποιο χάδι να φωλιάσει
στο γυμνό σου κορμί...

Αφιερωμένο στον πολυαγαπημένο μου παππού που πρόσφατα έχασα.

TYXH

Άραγε κάποια πράγματα συμβαίνουν επειδή εμείς οι ίδιοι τα προκαλούμε,ή υποκεινούνται από κάποια άλλη “δύναμη”…; Το ερώτημα που αυτόματα γιεννιέται είναι ποιά πραγματικά είναι αυτή η “δύναμη”, έαν αποδεχτούμε τελικά την ύπαρξή της, και πώς ακριβώς λειτουργεί;
Αρκετές φορές στην καθημερινότητα μας έχουμε αποδεχτεί κάποια γεγονότα χώρις να σκεφτούμε το ότι εαν τροποποιούσαμε διαφορετικά κάποια πράγματα κατά πόσο το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο ή όχι. Απλά δεχόμαστε το αποτέλεσμα που αβίαστα προκύπτει και δε μπαίνουμε στη διαδικασία αλλαγής των δεδομένων φοβούμενοι το ενδεχόμενο το καινούριο αποτέλεσμα που θα προκύψει να μη μας συμφέρει! Επομένως δεχόμαστε να γίνουμε έρμαια της τύχης μας, είτε αυτό μας κάνει πιο ευτυχισμένους είτε πιο δυστυχισμένους..(αυτό φυσικά δε πρόκειται να το μάθουμε!). Έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι η «άλλη δύναμη» για την οποία έγινε λόγος παραπάνω ονομάζεται Τύχη..
Εάν λοιπόν μπορούσαμε να δώσουμε έναν ορισμό στον όρο Τύχη, αυτός θα ήταν ο εξής: Τύχη είναι η μεταστροφή των ανθρώπινων πραγμάτων από την ευτυχία στη δυστυχία, και αντίστροφα.
Εάν βέβαια λάβουμε υπόψιν μας ότι στον άνθρωπο έχει δωθεί ένα υπέρτατο αγαθό που ονομάζεται «ελεύθερη βούληση», τότε καταλήγουμε σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα το οποίο μπορεί να ανατρέψει τα παραπάνω.. Δηλαδή, με δική μας βούληση καταλήγουμε σε κάποια πράγματα, και εμείς πάλι επιλέγουμε να αλλάξουμε ή όχι το αποτέλεσμα. Επομένως έτσι γινόμαστε οι δημιουργοί της δικής μας τύχης. Και άρα οι κύριοι υπευθυνοι για τις πράξεις μας. Έτσι στους μη αναλεύθερους και άβουλους ανθρώπους, η τύχη μπαίνει στο περιθώριο της ζωής τους.
Το έργο «Το φαινόμενο της πεταλούδας » είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των όσων αναφέραμε πιο πάνω. Έαν δηλαδη είχαμε τη δυνατότητα να γυρίσουμε το χρόνο πίσω και να αλλάζαμε κάποια πράγματα ή ακόμα και τις ίδιες μας τις αντιδράσεις, τότε ίσως να βρισκόμασταν μπροστά σε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα!!Ποιός όμως πραγματικά έχει τη δύναμη να καταφέρει κάτι τέτοιο…; Αυτό που ξέρουμε και που ισχύει είναι ότι δεχόμαστε τα γεγονότα όπως γίνονται χωρίς να σκεφτούμε καν την ύπαρξη εναλλακτικής λύσης.


«Προλήψεις που σχετίζονται με τα σημαδια της τύχης ή κακοτυχίας…»
Είναι γενικά αποδεκτό ότι πολλοί από μας ερμηνεύουμε κάποια «σημάδια», τα οποία είναι αναρίθμητα, σαν οιωνούς καλής ή κακης τύχης. Για παράδειγμα, κακός οιωνός θεωρείται το σπάσιμο ενός καθρέφτη, για το οποίο υποστηρίζεται ότι αυτός που θα τον σπάσει θα έχει 7 χρόνια γρουσουζιάς.. Άλλο ένα δυσοίωνο σημάδι είναι η ύπαρξη μαύρης γάτας στον δρόμο μας. Υπάρχουν όμως και η οιωνοί κάλης τύχης, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη ενός σαμιάμυθου (μολυντήρι) στο σπίτι θεωρείται ότι ‘φέρνει’ τύχη στον κύριο του σπιτιού.
Είναι επίσης γνωστό ότι κάποιοι πρασπαθούν συχνα να κερδίσουν την εύνοια της τύχης έχοντας κάποια φυλαχτά. Πρόκειται για πανάρχαια συνήθεια. Η πρώτη μορφή ιερών αντικειμένων ήταν τα τάλισμαν, με παραστάσεις της φύσης και ομοιώματα εκείνων που τα φορούσαν. Σήμερα οι πιστοί χρησιμοποιούν αναθήματα, εικονίσματα και αγιασμένα μικροαντικείμενα με την ελπίδα ότι οι Άγιοι θα τους προστατεύσουν από τις κακοτυχίες. Άλλοι, πάλι, έχουν το γούρι τους, παράδοση βασισμένη σε λαϊκές δοξασίες.
Πόσο βοηθούν αυτές οι συνήθειες για να καθορίσουμε την τύχη μας;
Αν δεν παίζουν ρόλο τα σημεία και τα φυλαχτά, τότε ποιος παράγοντας καθορίζει την τύχη μας;

Τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες μελέτες από επιστήμονες, οι οποίοι προσπαθούν να μελετήσουν πόσο επηρεάζουν τη ζωή μας τέτοιου είδους συμβολισμοί. Για να το κατανοήσουν λοιπόν αυτό έκαναν κάποια πειράματα, όπως για παράδειγμα αυτό του Αμερικανού φοιτητή Μαρκ Λέβιν απέδειξε ότι η μαύρη γάτα δε φέρνει κακοτυχία. Για του λόγου το αληθές, ζήτησε από δύο άτομα να δοκιμάσουν την τύχη τους. Το μόνο που έπρεπε να κάνουν ήταν να επιλέξουν κορόνα ή γράμματα όσο ο ίδιος θα έριχνε ένα νόμισμα. Πριν επαναλάβει το πείραμα άφησε στο δρόμο του ενός εθελοντή μια μαύρη γάτα και στη συνέχεια μια λευκή. Όπως αποδείχθηκε, η μαύρη γάτα δεν άσκησε καμιά αρνητική επίδραση στην τύχη των παικτών. Ανάλογο πείραμα πραγματοποίησε και ο Ρίτσαρντ Γουάιζμαν, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χερφορντσάιρ, ο οποίος ζήτησε από τα μέλη μιας ομάδας να φορέσουν κάποιο φυλαχτό. Στο τέλος της περιόδου δοκιμής κανείς δε δήλωσε ότι ένιωθε περισσότερο τυχερός και χαρούμενος. Μερικοί εξομολογήθηκαν ότι το φυλαχτό τούς έφερε κακοτυχία και χάρηκαν που το πείραμα τελείωσε. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του καθηγητή, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι προλήψεις προέρχονται από μια εποχή κατά την οποία οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι η τύχη ήταν μια παράξενη δύναμη που μπορούσαν να ελέγξουν μόνο με μαγικά.

Για να γίνουν κατανοητά τα συμπεράσματα στα οποία οδηγήθηκε ο Γουάιζμαν, χρησιμοποίησε ως παράδειγμα τους δύο γνωστούς ήρωες των κινουμένων σχεδίων του Ντίσνεϊ. Ο τυχερός Γκαστόνε και ο μονίμως άτυχος Ντόναλντ αποδεικνύουν ότι δε χρειάζεται να έχουμε στην κατοχή μας το κοκαλάκι της νυχτερίδας για να μας πηγαίνουν όλα δεξιά, αλλά να αξιοποιούμε τις εμπειρίες της ζωής μας. Για να το αποδείξει, κάλεσε 400 ανθρώπους ηλικίας 18-84 ετών οι οποίοι θεωρούσαν τον εαυτό τους είτε πολύ τυχερό είτε πολύ άτυχο. Κατόπιν τους ζήτησε να ξεφυλλίσουν ένα περιοδικό και να μετρήσουν πόσες φωτογραφίες περιέχει. Ορισμένοι, οι "Ντόναλντ", ολοκλήρωσαν τη διαδικασία μέσα σε δύο λεπτά, ενώ οι "Γκαστόνε" παρατήρησαν από τα πρώτα δευτερόλεπτα στη δεύτερη σελίδα μια σημείωση που τους προέτρεπε να μη μετρήσουν περισσότερο, πληροφορώντας τους ότι το περιοδικό περιέχει 43 εικόνες. Στα μέσα του περιοδικού υπήρχε ακόμα μία σημείωση: "Μη μετράτε άλλο! Πείτε στον πειραματιστή ότι είδατε αυτή τη σελίδα και γι' αυτό κερδίσατε 250 λίρες". Οι "άτυχοι" αγνόησαν και τις δύο ευκαιρίες, καθώς ήταν αφοσιωμένοι στην καταμέτρηση των φωτογραφιών.
Το πείραμα του Γουάιζμαν επιβεβαιώνει ότι αν κάποιος "κοιτά το δέντρο χάνει τελικά το δάσος".

Τελικά οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η ατυχία συνδέεται με μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Δηλάδη με απλά λόγια, Όποιος περιμένει να του συμπεριφερθούν άσχημα, φέρεται αμυντικά και εριστικά. Μ' αυτή τη στάση προκαλεί από μόνος του αντιπάθεια, με αποτέλεσμα η αρνητική του προσδοκία να επαληθεύεται. Μελέτες απέδειξαν ότι όποιος θεωρεί τον εαυτό του τυχερό δέχεται πιο εύκολα να αλλάξει συνήθειες.


Όλα λοιπόν τα παραπάνω έχουν έναν κοινό παρανομαστή, την «ανθρώπινη βούληση». Και επειδή, όπως ήδη γνωρίζουμε, οι ευτυχείς συγκυρίες δε μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή, είναι σημαντικό να μπορεί κάποιος να διαχειρίζεται και τις άσχημες στιγμές ή τις αναποδιές με σύνεση και ψυχραιμία. Συνεπώς, εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του άτυχο μπορεί να καταλήξει θύμα κακοτυχιών.
Υπό αυτή την έννοια δηλαδή, οι κατάρες βουντού μπορεί να βλάψουν κάποιον αρκεί να πιστεύει στη δύναμή τους.


Το προφίλ του τυχερού σύμφωνα με τον Γουάιζμαν,είναι το εξής:
1) Είναι ευρηματικός, δημιουργικός, αρπάζει τις ευκαιρίες ακόμα κι αν πρέπει να αλλάξει τις συνήθειές του.
2) Εμπιστεύεται το ένστικτό του.
3) Είναι αισιόδοξος.
4) Λέει συχνά: "Και μη χειρότερα!".



Κλείνοντας λοιπόν καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι σημασία δεν έχει το ποιος είναι τυχερός και ποιος άτυχος, αλλά ποιος έχει τη ψυχραιμία και το σθένος να αντιμετωπίσει τα τυχερά και κυρίως τα άτυχα που κρύβει η ζωή. Γιατί όπως ξέρουμε η ζωή, όπως και τα νομίσματα έχουν πάντα δύο όψεις. Τύχη λοιπόν είναι να διαλέξουμε την καλύτερη για μας όψη της…

ΑΓΙΟΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ

Η 14η Φεβρουαρίου, η κατά κόσμων ημέρα των ερωτευμένων, έχει τις ρίζες της στον εορτασμό της μνήμης του Βαλεντίνου. Ο Βαλεντίνος ήταν ένας Ιταλός Καθολικός παπάς, ο οποίος μαζί με τον Άγιο Μάριο, πάντρευαν ζευγάρια χριστιανών την εποχή που ο Κλαύδιος το είχε απαγορεύσει γιατί δεν έβρισκε άνδρες για τις εκστρατείες του και πίστευε ότι ο λόγος ήταν πώς οι άνδρες δεν ήθελαν να αφήσουν τις οικογένειές τους και τις αγαπημένες τους. Οι δυο ιερείς βασανίστηκαν μέχρι θανάτου, και μαρτύρησαν για την πίστη τους το 270 μ.Χ.. Ο Βαλεντίνος καταδικάστηκε σε θάνατο. Η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε αργότερα τον Βαλεντίνο ως Άγιο, που κατέστη προστάτης των ερωτευμένων. Η γιορτή ορίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, συμπίπτοντας σχεδόν (15 Φεβρουαρίου) και αντικαθιστώντας μια παγανιστική τελετή γονιμότητας, που διαρκούσε αιώνες, από την προ Χριστού εποχή κιόλας, (ο Άγιος Μάριος έμεινε στην λήθη). Με το πέρασμα του χρόνου, η γιορτή πέρασε από την Ιταλία στην Ευρώπη και από τη Βρετανία στην Αμερική.
Αν κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή, θα δούμε πως η γιορτή τούτη είναι κατάλοιπο αρχαίων ειδωλολατρικών εθίμων. Οι Ρωμαίοι αιώνες προ Χριστού, την ίδια εποχή, γιόρταζαν μια ειδωλολατρική αισθησιακή γιορτή προς τιμήν κάποιου Λούπερκους, κυνηγού λύκων, που την έλεγαν "Λουπερκάλια" (Lupercallia). Τα έθιμα ανταλλαγής δώρων μεταξύ των "αγαπημένων" συνηθίζονταν από εκείνη την εποχή.
Το έθιμο έφεραν στην Αγγλία οι Ρωμαίοι και συνεχίστηκε και στη χριστιανική εποχή. Μετά την αναγνώριση του Χριστιανισμού, ως επίσημης θρησκείας του κράτους, έγιναν προσπάθειες κατάργησης της γιορτής. Όμως, αυτό που τελικά κατορθώθηκε, ήταν ν' αλλάξει η γιορτή από Λουπερκάλια σε μέρα του Αγίου Βαλεντίνου!
Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς επιλέχθηκε το όνομα "Βαλεντίνος"; Οι Ρωμαίοι λοιπόν ταύτιζαν τον Λούπερκους με το θεό Πάνα, που λατρευόταν στην Αρκαδία, ως θεός του φωτός. Απ' αυτή την άποψη, ο Πάνας ταυτίζεται με το φοινικικό θεό Βάαλ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Βάαλ, ωστόσο, ήταν κι ο τίτλος του Νεβρώδ, ιδρυτή της Βαβυλώνας και θεοποιημένος ήρωας, που εισήγαγε το βαβυλωνιακό ειδωλολατρικό σύστημα. Παραδόσεις αναφέρουν ότι ο Νεβρώδ, κυνήγησε στα Απέννινα όρη λύκους, απ' όπου και ονομάστηκε Λούπερκους καθώς και Βαλεντίνος (Valentinus) απ' το επίθετο valeus (=ισχυρός). Όσον αφορά τη χρήση του συμβόλου της καρδιάς, εικάζεται ότι επειδή στη γλώσσα της Βαβυλώνας αυτή προφέρεται βαλ, απ' την ομοιότητα στην προφορά με τ' όνομα του, έγινε σύμβολο του Βάαλ.
Μια δεύτερη εκδοχή για την ημέρα του Βαλεντίνου, πιθανότατα είναι ότι προέρχεται από την αρχαία πεποίθηση ότι τα πουλιά άρχιζαν να ζευγαρώνουν στις 14 Φεβρουαρίου.
Η Ορθόδοξη εκδοχή του Αγίου Βαλεντίνου, θεωρούνται οι Άγιοι Ακύλας και Πρίσκιλλα, ένα αγαπημένο ζευγάρι Ιουδαίων που καταγόταν από την Πόντα και μαρτύρησαν επί Νέρωνα. Η μνήμη τους γιορτάζεται στις 13 Φεβρουαρίου.



Καστρινού Ανδριάνα.
Ιστορικός - Αρχαιολόγος