ΑΓΙΟΣ ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ

Η 14η Φεβρουαρίου, η κατά κόσμων ημέρα των ερωτευμένων, έχει τις ρίζες της στον εορτασμό της μνήμης του Βαλεντίνου. Ο Βαλεντίνος ήταν ένας Ιταλός Καθολικός παπάς, ο οποίος μαζί με τον Άγιο Μάριο, πάντρευαν ζευγάρια χριστιανών την εποχή που ο Κλαύδιος το είχε απαγορεύσει γιατί δεν έβρισκε άνδρες για τις εκστρατείες του και πίστευε ότι ο λόγος ήταν πώς οι άνδρες δεν ήθελαν να αφήσουν τις οικογένειές τους και τις αγαπημένες τους. Οι δυο ιερείς βασανίστηκαν μέχρι θανάτου, και μαρτύρησαν για την πίστη τους το 270 μ.Χ.. Ο Βαλεντίνος καταδικάστηκε σε θάνατο. Η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε αργότερα τον Βαλεντίνο ως Άγιο, που κατέστη προστάτης των ερωτευμένων. Η γιορτή ορίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, συμπίπτοντας σχεδόν (15 Φεβρουαρίου) και αντικαθιστώντας μια παγανιστική τελετή γονιμότητας, που διαρκούσε αιώνες, από την προ Χριστού εποχή κιόλας, (ο Άγιος Μάριος έμεινε στην λήθη). Με το πέρασμα του χρόνου, η γιορτή πέρασε από την Ιταλία στην Ευρώπη και από τη Βρετανία στην Αμερική.
Αν κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή, θα δούμε πως η γιορτή τούτη είναι κατάλοιπο αρχαίων ειδωλολατρικών εθίμων. Οι Ρωμαίοι αιώνες προ Χριστού, την ίδια εποχή, γιόρταζαν μια ειδωλολατρική αισθησιακή γιορτή προς τιμήν κάποιου Λούπερκους, κυνηγού λύκων, που την έλεγαν "Λουπερκάλια" (Lupercallia). Τα έθιμα ανταλλαγής δώρων μεταξύ των "αγαπημένων" συνηθίζονταν από εκείνη την εποχή.
Το έθιμο έφεραν στην Αγγλία οι Ρωμαίοι και συνεχίστηκε και στη χριστιανική εποχή. Μετά την αναγνώριση του Χριστιανισμού, ως επίσημης θρησκείας του κράτους, έγιναν προσπάθειες κατάργησης της γιορτής. Όμως, αυτό που τελικά κατορθώθηκε, ήταν ν' αλλάξει η γιορτή από Λουπερκάλια σε μέρα του Αγίου Βαλεντίνου!
Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς επιλέχθηκε το όνομα "Βαλεντίνος"; Οι Ρωμαίοι λοιπόν ταύτιζαν τον Λούπερκους με το θεό Πάνα, που λατρευόταν στην Αρκαδία, ως θεός του φωτός. Απ' αυτή την άποψη, ο Πάνας ταυτίζεται με το φοινικικό θεό Βάαλ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Βάαλ, ωστόσο, ήταν κι ο τίτλος του Νεβρώδ, ιδρυτή της Βαβυλώνας και θεοποιημένος ήρωας, που εισήγαγε το βαβυλωνιακό ειδωλολατρικό σύστημα. Παραδόσεις αναφέρουν ότι ο Νεβρώδ, κυνήγησε στα Απέννινα όρη λύκους, απ' όπου και ονομάστηκε Λούπερκους καθώς και Βαλεντίνος (Valentinus) απ' το επίθετο valeus (=ισχυρός). Όσον αφορά τη χρήση του συμβόλου της καρδιάς, εικάζεται ότι επειδή στη γλώσσα της Βαβυλώνας αυτή προφέρεται βαλ, απ' την ομοιότητα στην προφορά με τ' όνομα του, έγινε σύμβολο του Βάαλ.
Μια δεύτερη εκδοχή για την ημέρα του Βαλεντίνου, πιθανότατα είναι ότι προέρχεται από την αρχαία πεποίθηση ότι τα πουλιά άρχιζαν να ζευγαρώνουν στις 14 Φεβρουαρίου.
Η Ορθόδοξη εκδοχή του Αγίου Βαλεντίνου, θεωρούνται οι Άγιοι Ακύλας και Πρίσκιλλα, ένα αγαπημένο ζευγάρι Ιουδαίων που καταγόταν από την Πόντα και μαρτύρησαν επί Νέρωνα. Η μνήμη τους γιορτάζεται στις 13 Φεβρουαρίου.



Καστρινού Ανδριάνα.
Ιστορικός - Αρχαιολόγος